Khi còn chưa đầy một năm nữa để diễn ra giai đoạn bầu cử tổng thống Mỹ, cử tri vẫn quan tâm đến các vấn đề kinh tế. Mặc dù kinh tế đã phục hồi nhanh chóng sau đại dịch, nhưng Tổng thống Joe Biden vẫn gặp khó khăn khi thuyết phục người Mỹ rằng các chính sách của ông đang giúp họ tốt hơn. Các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn người Mỹ vẫn ủng hộ các chiến lược kinh tế của cựu tổng thống Donald Trump hơn.
Đại dịch và hậu quả của nó đã chứng minh thành tích kinh tế của cả hai tổng thống. Khủng hoảng COVID-19 đã thay đổi thị trường việc làm, dẫn đến lạm phát tăng và tăng khoản nợ liên bang hàng nghìn tỷ USD.
Tổng thống Mỹ thứ 45 Donald Trump và Tổng thống Mỹ thứ 46 Joe Biden. Ảnh: AFP
Nền kinh tế Hoa Kỳ ngày nay khác rất nhiều so với khi ông Trump nhậm chức vào năm 2017. Mỗi chính quyền đều để lại dấu ấn. Ông Biden đã giảm nợ sinh viên hàng tỷ USD, tạo thêm 14 triệu việc làm trong vòng chưa đầy ba năm. Trong khi đó, ông Trump đã thúc đẩy lạm phát, giảm lãi suất và giảm giá xăng. Đây là những so sánh cụ thể.
Tình trạng việc làm
Chiến thắng lớn nhất mà Nhà Trắng đạt được là một thị trường lao động mạnh mẽ. Điều này phần nào là do Biden nhậm chức vào thời điểm đại dịch khiến hàng triệu người mất việc làm. Dù vậy, tốc độ tăng việc làm trong những năm gần đây đã vượt xa dự đoán của các chuyên gia và thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế vượt bậc.
Bất chấp việc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) tăng lãi suất, thị trường lao động vẫn tốt. Khi người Mỹ có việc làm, họ có thể chống lại lạm phát, tiếp tục chi tiêu và hỗ trợ nền kinh tế.
Lượng việc làm tạo ra trung bình mỗi tháng. Đồ họa: Washington Post
Trong thời kỳ Biden, các nhà tuyển dụng tạo ra hơn 400.000 vị trí làm việc mỗi tháng, tạo ra 14 triệu việc làm. Trước khi đóng cửa và sa thải do COVID-19 gây ra, nền kinh tế tạo ra trung bình 176.000 việc làm mỗi tháng trong ba năm đầu của Trump.
Ngoài sự gia tăng do COVID-19 trong phần lớn năm 2020 và 2021, tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp trong cả hai nhiệm kỳ tổng thống của Trump và Biden. Tỷ lệ thất nghiệp dưới thời Trump giảm xuống mức thấp nhất trong nửa thế kỷ là 3,5% vào đầu năm 2020 ngay trước đại dịch. Nó thậm chí giảm hơn nữa trong nhiệm kỳ của Biden; vào đầu năm nay, nó giảm xuống còn 3,4% và hiện ở mức 3,7%.
Tỷ lệ thất nghiệp chung (vạch liền) và của người da màu (vạch đứt). Đồ họa: Washington Post
Tăng trưởng tài chính
Dưới thời Trump và Biden, kinh tế Mỹ tăng trưởng ổn định. Khi đại dịch buộc nền kinh tế rơi vào tình trạng suy thoái mạnh và đột ngột, GDP đã tăng khoảng 22% kể từ khi Biden nhậm chức, so với mức 14% trong nhiệm kỳ của Trump. Sau đó, nền kinh tế phục hồi nhanh chóng, một phần nhờ vào hàng nghìn tỷ USD tiền kích thích, đang tăng trưởng trở lại ngay sau khi Trump rời Nhà Trắng.
Tăng trưởng GDP Mỹ, đã điều chỉnh theo mùa và giá USD cố định năm 2017. Đồ họa: Washington Post
Sau sáu tháng sụt giảm năm ngoái, nền kinh tế đã tăng trưởng trong năm quý liên tiếp dưới thời Biden. Chi tiêu tiêu dùng lớn và các dự án cơ sở hạ tầng và năng lượng xanh hỗ trợ mở rộng, chiếm khoảng 70% nền kinh tế. Tuy nhiên, các nhà kinh tế dự đoán tốc độ tăng trưởng hiện tại là không bền vững và dự đoán rằng nó sẽ giảm xuống trong năm tới.
Giá bán xăng
Tổng thống Hoa Kỳ có rất ít quyền lực để điều chỉnh giá xăng. Tuy nhiên, thời kỳ Trump đã mang lại lợi ích lớn hơn cho người Mỹ trong vấn đề này. Kể từ năm 2020, giá xăng đã tăng mạnh do đại dịch, cuộc chiến ở Ukraine và nhu cầu tăng đột biến. Giá xăng tăng gấp đôi từ tháng 4 năm 2020 đến tháng 4 năm 2022, tăng từ 1,84 USD một gallon (3,78 lít) lên 4,11 USD một gallon.)
Giá xăng bình quân toàn quốc (USD). Đồ họa: Washington Post
Giá xăng ở Hoa Kỳ đạt đỉnh gần 5 USD một gallon vào tháng 6/2022, nhưng sau đó đã giảm xuống. Các nhà phân tích dự đoán rằng do sản lượng xăng tăng và nhu cầu chậm lại vào cuối năm nay, giá xăng có thể giảm xuống dưới 3 USD mỗi gallon. Ý kiến của người Mỹ về nền kinh tế bị ảnh hưởng trực tiếp bởi giá xăng. Trong phần lớn nhiệm kỳ của Tổng thống Biden, sự không chắc chắn đã tăng giá xăng.
Giá bán nhà
Một trong những cách làm giàu tốt nhất của người Mỹ là có một ngôi nhà. Tăng giá nhà là một con dao hai lưỡi. Mặc dù một số lượng lớn người mua nhà lần đầu đã bị loại khỏi thị trường, nhưng những người đã sở hữu tài sản đã được hưởng lợi từ sự gia tăng giá trị của nó.
Giá nhà trung bình toàn quốc (nghìn USD). Đồ họa: Washington Post
Nhìn chung, dưới thời Biden, quyền sở hữu nhà trở nên khó khăn hơn nhiều. Theo Goldman Sachs, giá nhà đã tăng vọt 49% từ mùa xuân 2020 đến mùa thu 2022. Khả năng chi trả nhà ở đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử do tăng chi phí.
Trước đại dịch, giá nhà trung bình là 431.000 USD một căn. Trong hai năm qua, lãi vay mua nhà đã tăng hơn gấp đôi, tăng từ khoảng 3,1% lên khoảng 7%. Nhưng cầu vượt cung khiến giá nhà vẫn cao.
Lạm phát
Chính quyền Biden đang phải đối mặt với lạm phát trong một thời gian dài. Sau đại dịch, giá cả tăng nhanh, dẫn đến lạm phát cao nhất trong hơn bốn mươi năm. Hầu hết mọi thứ, từ hàng tạp hóa, xăng, ô tô đến chăm sóc sức khỏe, đều tăng chi phí cho người Mỹ.
Diễn biến chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Đồ họa: Washington Post
Giá cả vẫn cao hơn khoảng 3% so với một năm trước mặc dù lạm phát gần đây đã giảm so với mức đỉnh vào mùa hè năm ngoái. Lạm phát luôn được các cử tri coi là mối lo ngại kinh tế chính của họ.
Lãi suất
Bởi vì Cục Dự trữ Liên bang hoạt động độc lập, tổng thống Hoa Kỳ có rất ít quyền kiểm soát lãi suất. Để kiềm chế lạm phát, Cục Dự trữ Liên bang đã tăng lãi suất 11 lần trong nhiệm kỳ của Biden. Điều này đã đưa lãi suất cơ bản lên mức 5,25 đến 5,5%, mức cao nhất trong 22 năm qua.
Diễn biến lãi suất cơ bản. Đồ họa: Washington Post
Mỗi lần Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi, hoặc thậm chí chỉ gợi ý việc tăng, đều ảnh hưởng đến toàn nền kinh tế, dẫn đến lãi cao hơn đối với các loại khoản vay như thế chấp (hiện ở mức khoảng 7%), vay cá nhân (12%) và thẻ tín dụng (hiện ở mức
Thu nhập thực tế
Thu nhập khả dụng của người Mỹ—tức thu nhập thực tế còn lại sau thuế và lạm phát—tăng liên tục trong những năm dưới thời Trump cho đến khi đại dịch xảy ra. Nó đã tăng khoảng 10% từ tháng 1/2017 đến tháng 1/2020.
Tổng thu nhập khả dụng hộ gia đình Mỹ (nghìn tỷ USD). Đồ họa: Washington Post
Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ của Biden, tiền kích thích giảm và giá cả tăng đã ảnh hưởng đáng kể đến thu nhập hộ gia đình kể từ năm 2020. Tuy nhiên, do tăng lương cao hơn lạm phát, nhiều người Mỹ đang khép lại năm 2023 khá giả hơn so với năm trước.
Thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán đã tăng nhanh trong nhiệm kỳ Trump và tiếp tục tăng dưới thời Biden. Giá cổ phiếu đã tăng trở lại sau thời gian chậm lại năm ngoái do dự đoán chi phí vay cao hơn và biến động gia tăng. Giới đầu tư lạc quan rằng Fed đã kết thúc chu kỳ thắt chặt tiền tệ. Trong tháng này, Chỉ số Dow Jones và Nasdaq đều đạt mức cao nhất trong lịch sử, và S&P 500 cũng đang tiếp tục tăng lên.
Diễn biến chỉ số Dow Jones. Đồ họa: Washington Post
Trong suốt nhiệm kỳ của mình, Trump thường sử dụng mạng xã hội để khoe thành tích của mình, đồng thời luôn theo dõi chặt chẽ diễn biến của thị trường chứng khoán. Ông tuyên bố rằng nhiệm kỳ tổng thống của Biden sẽ dẫn đến một "sự sụp đổ của thị trường chứng khoán" chưa từng xảy ra trước đây. Không có. "Tốt lắm, Donald", ông Biden nói trên X gần đây.
Nợ sinh viên
Trong gần hai mươi năm qua, dư nợ cho vay sinh viên đã tăng lên. Biden đã cam kết giảm gánh nặng nợ nần của sinh viên khi ông nhậm chức. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao và các nhà lập pháp đảng Cộng hòa đã cản trở kế hoạch đầy tham vọng bao gồm việc xóa nợ 400 tỷ USD. Ông tìm ra các phương pháp hỗ trợ khác.
Tổng dư nợ cho vay sinh viên (nghìn tỷ USD). Đồ họa: Washington Post
Cho đến nay, Nhà Trắng đã giải quyết nợ vay sinh viên của hơn 3,6 triệu cá nhân với số tiền 132 tỷ USD. Ngoài ra, họ đã tăng trợ cấp cho sinh viên có thu nhập trung bình và thấp hơn. Nợ vay sinh viên đã giảm trong sáu tháng, còn 1.740 tỷ USD hồi tháng 10 so với mức kỷ lục 1.770 tỷ USD vào đầu năm.
Tâm lý người tiêu dùng
Trong nhiệm kỳ của Biden, người Mỹ vẫn tỏ ra chán nản khi nói đến tài chính bản thân. Điều này xảy ra mặc dù nền kinh tế có sức mạnh. Vào tháng 6/2022, giá xăng đạt đỉnh, tâm lý người tiêu dùng giảm xuống mức thấp kỷ lục. Kể từ đó, tâm lý của Trump đã hồi phục một chút, nhưng nó vẫn thấp hơn so với thời gian ông còn làm tổng thống.
Diễn biến tâm lý người tiêu dùng Mỹ. Đồ họa: Washington Post
Người Mỹ vẫn chi tiêu mạnh tay mặc dù nền kinh tế đang suy yếu. Chi tiêu cho nhiều mặt hàng và dịch vụ, chẳng hạn như ô tô, du lịch và ăn uống ngoài trời, đã thúc đẩy nền kinh tế.
Thâm hụt quốc gia
Mặc dù cả Trump và Biden đều đã tăng thêm hàng nghìn tỷ USD nợ quốc gia, nhưng thâm hụt liên bang, là sự khác biệt giữa số tiền chính phủ thu vào và chi ra, đã đạt đỉnh cao dưới thời Trump. Trong suốt nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, thâm hụt tăng lên hàng năm. Chính phủ đã phản ứng với đại dịch bằng cách cắt giảm thuế sâu rộng, làm tăng khoản nợ thêm 7.800 tỷ USD.
Thâm hụt liên bang Mỹ các năm (nghìn tỷ USD). Đồ họa: Washington Post
Thâm hụt đã giảm trong hai năm đầu nhiệm kỳ của Biden kể từ đó. Tuy nhiên, năm nay nó lại tăng 23 phần trăm lên 1.700 tỷ USD. Các cơ quan xếp hạng tín nhiệm đang nhận thấy hồi chuông cảnh báo do thâm hụt ngày càng tăng kết hợp với tình trạng rối loạn chính trị tại Quốc hội. Tháng tám, điểm AAA của Mỹ đã bị Fitch Ratings tước đi. Tháng 11, Moody's cảnh báo về "sự phân cực chính trị tiếp tục" đe dọa sức mạnh tài chính của quốc gia.
theo Washington Post
